Levenskunstlezing 2011 Ria Pool Meeuwsen

2e levenskunstlezing La Scuola – dag van het leven | 21 maart 2011 | Pijnacker,  uitgesproken door Ria Pool Meeuwsen

Mijn levenslied

Vorig jaar februari mailde ik Gregor, onze dirigent van vandaag: Gregor, organiseer je met ons een sing-in en concert rond ‘het levenslied’. Vanwege 21 maart, de eerste dag van de lente, de dag van het leven. Gregor reageerde enthousiast en de organisatie van deze dag was gestart.

Afgelopen maandag, 21 maart, vierde Nederland het begin van de lente. Op 21 maart vierden we het feestje van het leven, op de dag van het leven. Een leven dat zacht is en hard, rond en vierkant.

Het koor zingt daar vandaag over. Het zingt over het leven met levensliederen van verschillende componisten. Mozart komt voorbij, de belhamel onder de grote componisten. En Ramses Shaffy, ook een eigenheimer in zijn tijd.

Stel, jij gaat nu een levenslied componeren, hoe zou dat klinken?

Begin met de instrumenten. Welke wil je gebruiken? Heb je violen nodig om bij weg te dromen, om de mooie vloeiende momenten in je leven te laten klinken? Of zet je de pauk in, als de roffel van de strijd, het ongemak, het gedoe dat leven soms ook is? En is er plaats voor de kleine dwarsfluit, de picolo? Voor het kind in onszelf dat nog altijd klinkt als we verdrietig zijn, boos of blij?

En als je dan toch aan het componeren bent, is er plek voor een koor? Voor de sopraan en de tenor? Of voor die andere stemmen in onszelf, de vele Ikken, zoals ik ze wel eens noem: de pleaser, de perfectionist, de zorgzame, de vredestichter, de opstandige? En, misschien wel de belangrijkste vraag: wat is de grondtoon van jouw levenslied? Vanuit welke levenshouding componeer jij?

Ik zei al, Ramses Shaffy was een eigenheimer, een charismatische man die ten volle uit zijn eigen levenslied componeerde en daarover zong: Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder. Hij zong over de vele kanten van het leven. Over de zachte kant, de kant die ons verwarmt en omarmt. Over de harde kant, de kant die schuurt en schaaft. En als een kind kon hij met verwondering kijken en erover zingen: Hoog Sammy, kijk omhoog Sammy, want daar is de blauwe lucht.

In mijn ogen is dat altijd zijn grondtoon gebleven: blijf hopen, vertrouwen en  verwonder je over het leven. Het leven zit niet in cement vastgebakken. Het  leven verrast ons en je kunt het leven en jezelf verrassen.

Hoe componeer jij jouw levenslied?

Dit jaar opende La Scuola het seizoen 2010-2011 met een film over een koor: ‘As it is in heaven’. Een film over levensverhalen. De film begint met het leven van de wereldberoemde dirigent Daniel. Overspannen geworden van het harde werken, keert hij terug naar het dorp van zijn jeugd, het dorp waar hij zijn vader verloor en dat hij verliet vanwege pesterijen, hij kreeg zelfs een andere naam.

In het verhaal gaat hij op zoek naar de unieke tonen van alle koorleden. En uiteindelijk ontdekt hij ook die van zichzelf; we zien dat in de laatste scène. De laatste scène is de scène met Daniel in het korenveld. En hij is daar niet alleen. Aan het einde van de film tilt Daniel, de dirigent, zichzelf op. Daniel, de volwassene tilt Daniel het kind op. Stralend. Het is de sleutelscene waarin we zien dat Daniel zijn eigen grondtoon heeft gevonden. Hij durft het kind in zichzelf te zien: he, jij bent er ook nog. Ik heb je een tijdje niet gevoeld. Je was er wel maar het deed zo’n pijn, dat verleden. Nu ik je zie kan ik weer genieten, weer stralen. Mede dankzij de koorleden, eenvoudige mensen uit het dorp, durft Daniel aan het einde van de film te zeggen: Ik mag er zijn zoals ik ben en ik hoef me niet meer aan te passen om van gehouden te worden. Ik houd van mezelf.

Zoals Daniel zichzelf als kind draagt, zo worden wij door ons eigen levenslied gedragen. We componeren ons levensverhaal met de tonen van het leven, met in de basis die ene grondtoon: Mijn eigen unieke klank, de levenshouding van waaruit ik me verhoud tot mezelf, tot anderen, tot het leven.

Waarom vind ik dat belangrijk, je eigen levenslied componeren en daarin jouw grondtoon vinden? Omdat dat de basis is van leven. Het geeft je vertrouwen, eigenwaarde en liefde tot het leven. Het geeft je een grotere vrijheid in handelen, omdat je beter weet wie je bent en hoe je je wilt verhouden tot de ander, tot het leven.

Het leven is onvoorspelbaar en is begrensd en waar ben jij? Laat jij je meenemen, vecht je tegen wat op jouw pad komt of heb je voor jezelf helder waar je staat, wat je waardevol vindt? Vroeger lagen de antwoorden hierop vast. Nu zijn we aangewezen op eigen inzichten. Vroeger leerden anderen ons hoe we moesten leven. Nu leert niemand ons dat meer. Ook op ons werk zijn zelfregie, zelfmanagement en zelfverantwoordelijkheid leidend in ons functioneren. We zijn op onszelf aangewezen.

Hoe doe je dat, leven?

Levenskunst en La Scuola gaan over bewustwording. Over zelfaanvaarding en zelfverwezenlijking. Over het vinden van je eigen toon in jouw levensverhaal. De centrale vraag van levenskunst ‘wat is voor mij het goede leven’ is de vraag naar je eigen grondtoon: wie ben jij en hoe wil jij leven en samenleven? Wat heb je daar voor nodig? Weet je wat je belangrijk vindt, in het leven? Weet je door welke waarden jij je wilt laten leiden? Hoe maak je keuzes en op basis waarvan?

Levenskunst gaat over de vraag: hoe ga je dat doen, leven? Hoe ga je om met tegenslag, met dat wat schuurt en schaaft? Of, zoals sommigen zeggen: hoe draag jij jouw lot? Blijf je aan de schaduwkant van het leven of durf je in het licht te gaan staan en met de ogen van een kind te kijken, vol verwondering: Hoog Sammy, kijk omhoog Sammy, want daar is de blauwe lucht.

La Scuola en levenskunst gaan over het creëren van ons levenslied, van ons eigen unieke levensverhaal.

Ben je je bewust van waar je nu staat, heb je je plek gevonden die je bij de geboorte is gegeven, jouw recht van bestaan. Hoe heb jij je verbonden met je oorsprong, met je heden?

Zit er in het verleden moeite, verdriet en hoe wil je daar nu mee omgaan, hoe wil je dit opnemen in jouw verhaal?

Zijn er mensen of gebeurtenissen buitengesloten, of mag in jouw compositie elk instrument klinken?

Mag het koor al haar stemmen laten horen, mogen alle Ikken er zijn, ook de Jaloerse IK, de onzekere IK, de helpende IK en jij kent er vast nog een paar… Mogen alle IKKEN er zijn, de IKKen die eigenlijk maar 1 ding willen vertellen: hou van mij? Hou van mij zoals je bent. Ervaar het leven met heel je wezen. Durf alle Ikken toe te laten en zie ze als van jou. Ze zijn van jou. Dan voel je je gedragen door heel je wezen en leef je vanuit kracht. Dan durf je woede, teleurstelling, angst en verdriet te voelen en onder woorden te brengen. Leven vanuit kracht is leven vanuit zelf-vertrouwen. Anderen veranderen is geen behoefte meer, als dat al zou kunnen; je hebt genoeg aan jezelf. In het hier en nu, omdat gisteren voorbij is en morgen nog niet bestaat. Daarom vieren we de dag van het leven. Om te beseffen dat we leven, om als een kind met verwondering te kijken: dit is het leven zoals het is, niet zoals het zou moeten zijn of zoals we ooit als kind gehoopt hadden dat het zou worden.

Vandaag zingen en luisteren we naar liederen van bekende componisten. Maar, zijn we niet allemaal componisten? Van het concert des levens schrijven we zelf het program. Ons levenslied klinkt zoals wij het hebben gecomponeerd, inclusief de zogenaamde valse noten. In ons leven zijn wij de schrijver van ons eigen levenslied. Ik wens je een heerlijke lente. Vang ze op, die zonnestralen.

Ik wens jou een mooi nieuw levensjaar en zing uit volle borst je eigen levenslied.

om uit te printen: Mijn levenslied